Een ander verhaal over abortus

Ik blader door de honderden foto’s op mijn telefoon en blijf hangen bij een beeld gemaakt op 9 augustus 2021. Het lijkt een gelukkige foto want ik sta lachend voor een imposant kasteel in Noord Frankrijk aan het einde van een romantische vakantie. Maar het was de plek waar ik zeer waarschijnlijk ongepland zwanger raakte en al snel voelde ongepland als ongewenst. Eerlijk is eerlijk, het was werkelijk waar een prachtige plek om nieuw leven te verwekken zou dat de wens zijn geweest. Met oude houten vloeren, hoge ramen en uitzicht over het privé landgoed vol meertjes en romantische bospartijen. Maar mijn vriend en ik hadden de intentie helemaal niet om een kind op de wereld te zetten, ook niet in een oud kasteel en al helemaal niet nu.
Vier dagen overtijd en dus een bezoekje aan de drogist. Ik trek  de zwangerschapstest uit zijn witte verpakking en roer ermee door een potje pies. Een paar minuten later verschijnt het blauwe streepje op de zwangerschapstest. Het kon zich haast niet duidelijker aftekenen in dat kleine allesbeslissende venstertje. Zwangerder kon ik niet zijn. Met een stortvloed aan vragen over de ontwerp keuzes achter dat specifieke venstertje, probeerde mijn hoofd de realiteit tevergeefs aan de kant te duwen. Dikke tranen verzamelden zich op op de leuning van de bank. Mijn vriend hield me vast. Hij maakte me duidelijk dat het mijn lichaam was en dus mijn keus. Maar die keus was niet zo eenvoudig. Ik was niet blij met mijn zwangerschap maar ik was ook al ergens in de dertig en misschien was dit zo’n allesbeslissend moment van nu of nooit.
Rustig de tijd nemen om je keuze te maken is een uitdaging als je weet dat de cellen in je baarmoeder zich langzaam vormen tot iets wat steeds meer gaat lijken op een mens. Nu klopt er nog geen hartje, maar over een week of anderhalf wél, dacht ik. Ondertussen maakt je lichaam zich op alle mogelijke manieren gereed voor de ultieme groei van je anonieme embryo. Iets waar veel zwangeren van dromen, maar ik met de dag meer moeite mee kreeg.
De ochtendmisselijkheid drukt als een hand op je keel, en de onbeteugelbare drang om alles wat suiker bevat in mijn mond te proppen, is een bittere troost wanneer je er niet aan moet denken om rond en gezond te worden. Laten we even niet vergeten dat je hele hormoonhuishouding een ongevraagde make-over krijgt, waardoor je feitelijk jezelf niet meer bent, laat staan herkent. Met plotseling enorme borsten die uit je bh’tje bungelen, nauwelijks meer kunnen slapen en een diepe vermoeidheid die je overdag op de meest onlogische momenten overvalt. Een voorbode van het moederschap en een nogal onwenselijke staat van zijn wanneer je even goed wilt nadenken en je daarvoor écht jezelf nodig hebt.
Toch nemen we de tijd voor een weloverwogen keuze, terwijl het voelt alsof daar helemaal geen tijd voor is. We praten elke dag, meerdere keren per dag. Hoe we ons voelen, wat we denken. Zijn we meer voor of toch tegen? Wat gaan we de komende 40 jaar doen als we nu niet voor een kind kiezen? En hoe gaan we de komende 20 jaar voor een kind zorgen dat ons leven gaat bepalen? Door mijn angst heen, sijpelt de liefde voor mijn vriend. Hoe hij geduldig luistert, hoe hij me troost wanneer ik ‘s avonds het leven niet meer zie zitten (heeee hormoontjes!) om daar de volgende ochtend hard om te lachen. Het wrange is, hoe goed we dit nu bespreekbaar maken bewijst ergens dat we ook een stel goede ouders zouden zijn. Wij zouden dit samen prima kunnen. In een wereld waar voortplanting nog altijd een hoge status heeft, voelt het ondankbaar om geen kind te willen als het in je schoot geworpen wordt. En dat terwijl het argument om géén kind te krijgen op een overbevolkte planeet die in de fik staat, een veel logischere is.

Het gesprek met de dokter

‘Wil je het kindje houden of niet?’, vraagt de doktersassistente wanneer ik bel voor een afspraak om over mijn probleempje te praten. Pijnlijk, dat woord ‘kindje’. Het is namelijk helemaal geen kindje. Het is een klompje cellen, zonder bewustzijn, zonder hart, zonder karakter, zonder wensen. En ik geloof ook niet in een ziel. Althans, nu even niet. Op vrijdagochtend stappen we bibberend de spreekkamer van de dokter binnen, waar het kinderspeelgoed ons tegemoet lacht. We nemen plaats terwijl een vrouw op leeftijd meewarig naar ons kijkt.
‘Zo! Dus jullie zijn een beetje geschrokken?’ vraagt ze op de man af.
Ik lach om deze ontnuchterende woorden. Ja we schrokken ‘een beetje’ en nu gaan we het er effetjes over hebben. Wanneer ik begin te vertellen over mijn ongeplande zwangerschap, breekt mijn stem en komt het verdriet in alle rauwheid naar buiten. Ik kijk naar mijn vriend, ik schaam me voor mijn emotionele solo opvoering. Ik wil dit verhaal niet in mijn eentje vertellen want het is ons ‘schrikje’. We zijn hier ook voor hem en ik wil dat we samen kiezen. Ik las namelijk ooit dat een groot deel van de mannen na een abortus moeite heeft met de beslissing omdat ze er niet bij betrokken werd. En ik denk dat ik eigenlijk voor een abortus wil kiezen.
De vrouw in de kamer is -afgezien van de doktersassistente- nu de enige persoon op aarde die hiervan weet. En ik was zo vreselijk bang dat zij ons iets zou vertellen wat we niet wilden horen. Dat dit een ‘nu of nooit’ moment zou zijn. Omdat ik bijna 35 was. Ik had de jaren heus wel voorbij zien vliegen, gezien dat mijn vriendinnen aan hun derde en laatste kindje begonnen terwijl ik over mijn eerste überhaupt nog niet eens écht had nagedacht. Ik was zo bang dat deze vrouw zou zeggen dat we er heus wel voor konden zorgen, zo’n gezond jong stel met een gelukkige relatie. Dat er financiële hulp was, mochten we die nodig hebben. Dat een abortus de kans op een volgende zwangerschap misschien zou verkleinen. Maar ik had het mis. Gelukkig.
Al haar woorden waren zorgvuldig afgewogen, ontdaan van haar eigen mening of die van de anti-abortus lobby. Zij informeerde ons, vuurde medische feiten op ons af en wij zouden voors en tegens afwegen. Daar mochten we tijd voor nemen, want die tijd hadden we écht. Het was nog pril, zei ze.  Haar woorden maakte het keuzeproces niet gezelliger of makkelijk maar wél minder onmenselijk en verzwaard door negatieve emoties na alles wat je vroeger werd verteld. Over het plegen van abortus. Plegen, alsof je een misdrijf pleegt.

De keuze om te stoppen

Na het gesprek zijn we opgelucht. We kunnen ook later nog voor een bestaan met kinderen kiezen als we zouden willen. En hoewel we afgesproken hebben haar na het weekend te spreken, heb ik mijn keuze al gemaakt. Ik hou die keuze nog even voor me en laat mijn vriend er zelf over denken. En uiteindelijk beslissen we samen. We stoppen de groei en kiezen voor de vrijheid. Waarom we die keuze maakten deel ik niet omdat ik niet vind dat je argumenten nodig hebt om voor abortus te kiezen.
Eindelijk is het maandagochtend. Ik bel de abortuskliniek voor een afspraak zodra het telefonisch spreekuur geopend is. Een man neemt de telefoon op. Een man. Die had ik even niet zien aankomen.
‘Oh, je hebt geluk, je kunt woensdag al terecht.’
Ik dank God op mijn blote knietjes, nog maar twee dagen ongewenst zwanger zijn.
‘Oh nee sorry, ik keek verkeerd. Het wordt maandag.’ Zelden zo’n grote teleurstelling gevoeld.
Nog één week dus. Eén week zwangerder worden tegen wil en dank en dan ben ik verlost. Ik krijg geen bevestiging voor de afspraak, want in sommige gevallen kijken wantrouwige familieleden of partners mee over de mail. Ik kan op de website alle informatie vinden en wordt over precies een week om 8:30 uur verwacht. Dat ik met één lullig telefoontje deze malaise de baas ben, voelt als een privilege. Ik beslis wat er met mijn lichaam gebeurt, ik heb de controle over mijn leven zo goed en kwaad als het kan weer terug. En controle heb ik graag. Kinderen nog niet.

Het wachten op verlossing

Dan volgt de laatste week van mijn ongewenste zwangerschap. En die is ronduit kuuuuuuuuut. Want niet alleen heb ik een waslijst aan zwangerschapskwaaltjes die me ‘s nachts wakker houden, ook zie ik overal waar ik ben schattige kinderen, babies, en zwangeren. In de HEMA zie ik een man op de roltrap liefdevol over het beginnende buikje van zijn zwangere vrouw strelen. Nog nooit eerder gezien, zo’n tafereel. En dat terwijl ik in diezelfde winkel ben om een kruik te kopen die straks mijn pijn na de abortus een beetje moet verzachten. Een kruik die overigens gehuld is de vacht van een beertje en tussen de schattige babyspulletjes ligt. Top.
Mijn vrienden, mijn ouders: van mij mogen ze eerst best even blij zijn dat ik zwanger ben. Want ook hun gevoel ‘mag er zijn’, zou elke yogalerares op aarde zeggen. Ik lach erom, maar ik vind het ook pijnlijk. Vooral wanneer mijn moeder trots een foto van me maakt omdat ze me in al mijn vruchtbaarheid wil vastleggen. Tegelijkertijd voelt alles zo vrij en open. Het is mooi en liefdevol, het delen van zoiets met de mensen die dichtbij je staan ook al is het moeilijk.
Tegelijkertijd denk ik veel aan alle vrouwen die dit allemaal niet mogen delen, die het als een groot en zwaar geheim de rest van hun leven meedragen. In de vorm van een kind, danwel een geheime abortus. Ik denk aan de vrouwen die geen lieve berichtjes krijgen met mooie muziek of bemoedigende woorden op een kaartje, maar stilletjes hun tranen middenin de nacht op de dekens laten vallen. Helemaal alleen. Om die tranen vervolgens zelf te moeten drogen. Dat ik straks alleen de abortuskliniek moet betreden omdat er door Corona niemand mee mag, is door dat besef iets dragelijker. Ik heb het goed, ook al voel ik me beroerd.

Alleen naar de kliniek

Maandagochtend half negen. De deur van de kliniek is niet dicht maar staat open. Ik vind het zoiets moois, zo’n liefdevol gebaar. Ik wil niet dat die deur ooit dichtgaat omdat anderen een mening hebben over ons leven.  Ik wil de man achter de balie die me met een rinkelende telefoon op de achtergrond geduldig te woord staat, helpen met het beantwoorden van de telefoontjes. Ik wil de artsen die met alle aandacht mijn vragen beantwoorden en soms wel twintig mini operaties per dag uitvoeren omhelzen. Ik wil ze op mijn blote knietjes bedanken dat ze mijn ongepaste grapje -net voor de ingreep -beantwoordden met een gulle lach. En de verpleegsters die me koekjes blijven voeren als troost, wil ik een lintje geven en ik wil dat ze allemaal drie keer modaal verdienen, net als de arts. Ik heb bewondering voor de eindeloze empathie die ze tonen in alle onbevooroordeeldheid. Want wat de anti-abortuslobby je ook probeert wijs te maken, uit onderzoek weten we dat niet spijt maar opluchting de meest voorkomende emotie is na een abortus. En opluchting is ook mijn overheersende gevoel als ik eindelijk niet meer zwanger ben. Die behandeling was echt een eitje (minder) en de dagen erna voelen serieus als een wedergeboorte. Ik ben een andere versie van mezelf, mijn lijf zo dankbaar dat het zoveel kan dragen en ik ben trots dat ik dit met mijn vriend heb gedaan op een manier die bij ons past.
Het is voorbij, maar niet voorbij. Wanneer ik een paar weken later met mijn schoonfamilie aan tafel zit en de gesprekken over bevallingen en zwangerschap gaan, haak ik even af. Ik slik mijn tranen weg samen met een hap soep. Heel even ben ik boos op mezelf. Waarom was ik zo zwak om die zwangerschap niet uit te zitten en een kind op te voeden zoals de halve wereld dat zonder blikken of blozen doet? Maar na een nachtje slapen schudt ik die gedachte van me af en geef de schuld aan een Christelijke duivel die in mijn oor fluisterde. Ik besef me dat ik me de komende tijd soms ook zwaar zal voelen over mijn keuze ook al was ik er zeker van. Maar het geeft niet, want het was mijn eigen keuze, mijn buik, mijn zwangerschap, mijn leven.

Anderhalf jaar later

En nu, op internationale vrouwedag 2023 ben ik zes maanden zwanger. Gewenst. Gepland. Gezond (en rond). Met mijn dikke pens vol leven, kan ik alleen maar dankbaar zijn. Voor alle vrouwen die vroeger gestreden hebben zodat ik ooit vrij mocht kiezen. En voor de vrouwen die ook vandaag de dag die keuze nog altijd blijven beschermen. Door actie te voeren om voor eens en altijd abortus uit het Wetboek van Strafrecht te krijgen. Of door mensen erop te wijzen dat je geen abortus pleegt, maar voor abortus kiest.
En ik hoop dat als jij ooit voor de keuze staat, dat je het gevoel hebt dat je mag kiezen, dat je weet niemand verantwoording schuldig bent en de baas in je eigen buik bent.

Dit verhaal schreef ik met in mijn achterhoofd een bijzondere actie van feministisch platform De Bovengrondse. Met hun campagne ‘Abortus redt levens’ gaven ze niet eerder vertelde verhalen rondom abortus een podium. Verhalen over hoop, toekomst en opluchting om zo het taboe op abortus te doorbreken. Helaas bestaat de Bovengrondse niet meer, maar ben je geïnteresseerd in de reproductieve rechten van vrouwen? Check dan eens de site van stichting Ava: avahelpt.nl